gelukkig is er geen begin

de eerste stap
je bent hem vast zelf wel eens tegen gekomen: die schijnbaar onneembare, eerste stap. of het nu was om een andere baan te zoeken, voor jezelf te beginnen, of gewoon die eerste potentiële klant te bellen. opeens stond hij voor je, als onbeklimbare wand boven je uit torenend. kun je daar iets aan doen? en is die eerste stap wel echt of slechts een illusie?

kleine stapjes
een paar maanden geleden kwam bovenstaand plaatje op mijn linkedin-lijn voorbij. het fascineerde me direct. de tekst ging over hoe je kan opzien tegen het nemen van de eerste stap. een situatie die mij vroeger niet vreemd was, gezien mijn bijna chronische onzekerheid. tijdens mijn studententijd was die onzekerheid op een bepaald moment zo hevig dat zelfs een college moeten volgen, voelde als bovengeschetste situatie. als een berg zag ik er tegenop. ‘gelukkig’ studeerde ik rechten, waar thuis studeren de norm was – die studie was zijn tijd ver vooruit, blijkt nu – dus waren die situaties spaarzaam. uiteindelijk was dat wegvluchten voor mij natuurlijk onhoudbaar, maar dat is een ander verhaal. terug naar die eerste stap…

het advies in het stuk was om die eerste, grote stap in zo klein mogelijke stappen op te delen. daardoor blijft er uiteindelijk nog maar een klein, eerste stapje over. die moet te nemen zijn, was het idee. gezien de reacties onder het stuk kon men zich prima vinden in het advies. ik helaas niet. al klonk het als een logische oplossing, het voelde als passend in het rijtje ‘beeld je in dat je publiek in zijn onderbroek zit’ of ‘iedereen doet zijn behoefte, ook de koning’. ook die klinken bruikbaar, toch hebben ze mij nooit echt kunnen helpen.

ben ik dan veroordeeld tot een leven vol onzekerheid, elke keer als ik iets nieuws wil doen? gelukkig, niet. tegenwoordig kijk ik heel anders tegen het plaatje aan en zou ik de volgende vier kanttekeningen plaatsen:

1. er is helemaal geen eerste stap of begin;
2. er zijn altijd meerdere wegen, niet maar een;
3. je weet niet of de weg omhoog of omlaag gaat, of gelijk blijft;
4. het doel is niet succes.

geen begin
ten eerste bestaat die eerste stap helemaal niet echt. het is gewoon een volgende stap. tijd heeft ook geen tussentijds begin of eind. tijd loopt gewoon door. het concept ‘begin’ ontstaat door een willekeurige opdeling van tijd ergens in je brein (of tijd zelf wel bestaat laat ik hier buiten beschouwing, maar het zaadje is hierbij alvast geplant ?). je brein doet net alsof de voorgaande periode stopt en er een nieuwe begint. het liefst in het voordeel van de eigenaar. te vergelijken met hoe een beleggingsfonds zijn rendementen verkoopt, de periode zo kiezend dat het resultaat altijd positief is.

dit willekeurig opdelen in tijdsdelen levert de illusie van het elke keer opnieuw kunnen beginnen op. echter, het begin van onze jaartelling – het jaar nul van christus – heeft nooit bestaan en je begint niet echt opnieuw na oudejaarsavond. net als dat je leven niet begonnen is op je geboortedag of dat een marathon begint bij het startschot. toch doen we voortdurend of het wel bestaat. ‘begin maar bij het begin’, ‘je kunt altijd opnieuw beginnen’, ‘vandaag begin ik echt’, het zijn slechts enkele voorbeelden. daarnaast bevestigen we het bestaan ervan met elke verjaardag of gelijksoortige viering.

is dat erg? nee, zeker niet. mijlpalen stellen en vieren is heel zinvol en bovenal erg leuk. het afbakenen van een bepaalde tijdsperiode is ook handig. je potentiele werkgever staat vreemd te kijken als je bij de opening van je sollicitatiegesprek over de oerknal begint (waar wederom het bestaan van tijd om de hoek komt kijken). lekker doorgaan dus met al die ‘beginnen’, zolang je maar inziet dat het volstrekt willekeurige opsplitsingen van tijd zijn. want het mes snijdt aan twee kanten: als je aan de ene kant de jouw bekende ‘beginnen’ serieus neemt – omdat ze leuk of handig zijn – moet je niet vreemd opkijken dat je van nieuwe ‘beginnen’ heel nerveus wordt. en ze op een berg gaan lijken, of een tienkoppig monster.

geen pad
ten tweede lijkt het voor jou misschien alsof er op dat moment maar één pad is. een objectievere derde kan je laten inzien dat er legio alternatieven zijn. sterker nog: er zijn helemaal geen treden, en ook geen trap. je staat op een open vlak! alle opties liggen open, zelfs niets doen. of eigenlijk is stilstaan de standaard en is de rest een bonus. gewoon doen en kijken wat er gebeurt. zoals tele2 ons vertelt in haar reclame: niet omdat het moet, maar omdat het kan.

dat soort doelblindheid of -eenkennigheid was mij ook niet vreemd. vaak had ik een heel duidelijk beeld van wat ik verwachtte en hoe het er uiteindelijk uit moest zien. en is dat niet ook wat men predikt: zorg dat je een duidelijk, afgebakend doel hebt. niet zomaar wat aanklooien; focus! anders komt er niets van jezelf, je werk of je bedrijf terecht. maar helaas verlies je daardoor de alternatieven al snel uit het oog en staar je je blind op die ene deur. waardoor het pad van een optie, een moetje wordt. en de eerste stap een bergwand.

niet omhoog
ten derde impliceert het plaatje een hardnekkig misverstand, dat ook op linkedin rondwaart: dat als je ergens veel tijd en energie in stopt, dat uiteindelijk beloond gaat worden. als je maar stappen zet op de trap dan volgt succes vanzelf. de illusie van controle door arbeid, noem ik dat. leuk voor in amerikaanse zelfhulpboeken – meestal geschreven door mensen die toevallig succes ervaren – maar het dagelijkse leven blijkt weerbarstiger. veel paden gaan nergens naartoe en sukkelen gewoon door, hoeveel energie je er ook insteekt. en sommige paden lopen zelfs dood. life is a bitch…

bovendien denk jij misschien dat het pad je naar succes brengt, maar blijkt uiteindelijk dat het nergens toe leidt of je zelfs tegenwerkt om te krijgen wat je echt wilt bereiken. zo heb ik ooit de dappere (lees: overmoedige en ondoordachte) stap gezet om een bedrijf te kopen. om er vervolgens achter te komen dat ik in een soort slurpende draaikolk terecht was gekomen. dat heeft me een klein kapitaal gekost, wat ik lange tijd aan mezelf verkocht als de duurste mba ooit. de peperdure les: je kunt maar beter iets gaan doen, wat je leuk vindt. of het een succes wordt, is niet aan jou. john de mol bevestigde hetzelfde in een interview over zijn succes. voor mij helaas te laat.

geen succes
ten vierde is het niet heel handig om succes als doel te nemen. succes is subjectief en van kans afhankelijk. in lijn met het derde punt bepaal jij niet of je succesvol wordt – al zijn er legio mensen die dat wel denken en zijn er enkele die daar, paradoxaal genoeg, heel succesvol mee zijn. succes bereiken is volledig afhankelijk van factoren die jij niet in de hand hebt, of hebt gehad. zoals de marktomstandigheden en je dna om maar eens wat te noemen. of van karaktereigenschappen die je toevallig hebt mee gekregen, zoals je doorzettingsvermogen en zakelijk inzicht. bovendien is succes relatief en tijdelijk: wat vandaag succesvol is, is morgen de standaard. en je opvolger staat al klaar.

wat is dan wel het doel: geluk? nee, geluk is ook geen doel. en geluk is trouwens ook niet het pad, om die tegeltjeswijsheid gelijk maar even te ontkrachten. het is wel aan te raden om echt geluk onderweg op te pikken, want daarna heb je niets meer nodig. dat is wel zo handig, aangezien niemand weet wat het doel is en of er überhaupt wel zoiets bestaat als een doel. al beweren velen het wel te weten. wonderbaarlijk genoeg ga je vanuit echt geluk dat doen waar je het beste in bent, gewoon voor de lol. voor mij betekent dat het vertellen van verhalen over echt geluk. zoals gezegd, ook ik had het niet voor het kiezen…?

compleet anders
is denken dat je doelloos op een open vlak staat en dat elke beweging goed is, beter dan de eerste stap opdelen in kleine stukjes? nee, dan is het gewoon het volgende omdenktrucje, passend in het eerder genoemde rijtje. om het te laten werken moet je het ook voelen. tot in elke cel van je lichaam en daar voorbij. het is fijn als je begrijpt dat het plaatje er compleet anders uit ziet, maar zolang je het niet voelt, verandert dat niets aan de situatie. it takes two to tango!

o jee, voelen. is dat niet meer iets voor op facebook? wederom: nee. als je de verkramptheid om jezelf, je werk of je bedrijf te veranderen en te verbeteren echt wilt oplossen – om zo de ware potentie en creativiteit van je zelf of je mensen te ontketenen -, ligt daar de oplossing. pas als je je blik op de wereld structureel verandert, opent die wereld zich. hoe je dat doet, lees je in mijn boek ‘niets maakt echt gelukkig’. het is geen makkelijke reis, maar er is goed nieuws: de eerste stap is simpel! het enige dat je hoeft te doen is hier klikken en het boek bestellen. dat moet lukken, toch?

hartelijke groet,

maarten